La mi-carême, carnaval met halfvasten, wat is dat eigenlijk?
Het is een soort carnaval van Franse oorsprong en wordt volgens de tradition chrétienne, de christelijke traditie gevierd op de 20e dag van de carême, de 40-dagen vastentijd voor Pasen. Dit gebruik gaat terug naar de Moyen Âge, de Middeleeuwen en wordt nog steeds op veel plaatsen in praktijk gebracht, zoals in Parijs, in een aantal streken in Frankrijk, op de Antillen, in Quebec en op Sint-Maarten. Maar ook in Nederland zullen dit jaar meer halfvastenfeesten worden gehouden dan we gewend zijn. Vanwege de coronamaatregelen zijn veel carnavalsverenigingen uitgeweken naar halfvasten om alsnog de optocht met alle pracht en praal te laten plaatsvinden.
Wat is de origine, de oorsprong van la mi-carême?
Volgens sommige bronnen was het in een aantal kleine steden de gewoonte om op Mardi Gras, carnavalsdinsdag, een groot bal te geven voor de jeunes filles, de jonge (ongetrouwde) dames van de stad. Deze jeunes filles gaven dan op hun beurt weer een feest op de derde donderdag van de Vastentijd, dus met mi-carême, halfvasten. Daar kwam dan op een gegeven moment, vooral in Parijs, het feest bij van de blanchisseuses, de wasvrouwen, die zich als koningin verkleedden. Dit gebruik heeft zich vanuit Parijs verspreid naar andere delen van Frankrijk en werd la fête des jeunes filles, het feest van de jonge dames.
Na een aantal jaren van minder belangstelling, wordt La Mi-Carême vanaf 2009 weer volop gevierd in Parijs: la fête des blanchisseuses, het feest van de wasvrouwen, ook wel het carnaval des femmes, het vrouwencarnaval genoemd of het carnaval des femmes Mi-carêmes, het carnaval van de Halfvastenvrouwen. Dit feest vindt elk jaar plaats op de zondag die volgt op de donderdag van halfvasten.
Meer over origine, crêpes en beignets
Volgens andere bronnen is het van oorsprong een carnavalsfeest om een lange periode van jeûne et abstinence, vasten en onthouding, te onderbreken. Daarnaast is er ook een heel praktische uitleg voor het Halfvastenfeest. In de vastentijd moest iedereen vasten dat wil zeggen zich onthouden van bepaalde (rijkere) voedingsmiddelen en eenvoudige maaltijden eten. Les oeufs, eieren waren lange tijd zo’n belangrijk voedingsmiddel toen vlees nog niet of weinig gegeten werd. Dus dat betekende geen eieren eten in de vastentijd. Maar eieren kun je niet al te lang bewaren, langer dan 20 dagen wordt wel een probleem zonder koeling. Daarom zijn eieren de ingrediënten voor de gerechten die met Mi-carême gegeten worden (20 dagen eieren bewaard) zoals de crêpes en de bugnes, heel dunne beignets.
Om dezelfde reden werden alle eieren opgegeten (in crêpes) op Mardi Gras, carnavalsdinsdag. De Vasten begon één dag later, dus dat betekende geen eieren meer bij de maaltijd; alle eieren werden vanaf Aswoensdag opgespaard voor de crêpes en de bugnes met halfvasten.
Waarom valt halfvasten altijd op een donderdag?
Als je een simpel rekensommetje maakt, kom je uit op het volgende. De Vastentijd is 40 dagen, dus je zou denken 40/2 = de 3e maandag, gerekend vanaf Mercredi des Cendres, Aswoensdag na carnaval. Maar de dimanches, de zondagen tellen daar niet bij. Als je dan doorrekent, kom je uit op een jeudi, een donderdag.
Wat doen de buren?
In Wallonië wordt op verschillende momenten carnaval gevierd. Op sommige plaatsen is carnaval een feest om het begin van de lente te vieren, op andere plaatsen vieren ze carnaval met Mi-carême, op weer andere plekken vindt carnaval op hetzelfde moment plaats als bij ons in Nederland. Wat je natuurlijk overal terugziet zijn de prachtige uitdossingen die qua historie ver teruggaan in de tijd (vazallen, koninginnen, gebruik van bepaalde maskers en mutsen etc.). Ook de défilés, de optochten die vaak door kleine gemeenschappen worden georganiseerd, zijn een terugkerend fenomeen en trekken kijkers van heinde en ver.
Lekkere bugnes: flinterdunne beignets
Om in de (halfvasten)stemming te komen, heb ik hier een recette délicieuse, een heerlijk recept voor bugnes.
Voorbereiding: 30 min.+ 2 uur wachttijd
Baktijd/bereiding: 15 min.
Ingrediënten voor 4 personen:
500 g bloem
4 eieren
125 g boter
1 zakje droge gist
70 g poedersuiker + extra om te bestrooien
rasp van een biologische citroen
snufje zout
plantaardige olie
Is deze blog én dit recept je goed bevallen? Laat het me weten door mij te mailen.
Wil je nog meer tips ontvangen? Stuur mij dan een mail.
Wil je je Frans oefenen in een ontspannen workshop, meld je dan direct aan.
Kijk ook op
en
voor meer nieuws van
A bientôt,
Eugénie