Jour de l’an et Épiphanie,

Oud & Nieuw en de drie

Wijzen uit het Oosten

“Jaaaah, ik heb ‘m!” riep mijn grote broer en ging niet lang daarna op de grootste fauteuil in huis boven op de eettafel zitten. Hij installeerde zich mét kroon als koning, want hij had net de koffieboon gevonden in de pudding. En dus hoefde hij geen klusjes meer te doen die dag!

Ik ben opgegroeid met deze traditie, en elk jaar met Driekoningen was het weer spannend: wie vindt ‘m deze keer?! De koffieboon-in-de-pudding vonden we zó leuk dat mijn ouders dit hebben volgehouden tot we allemaal de deur uit waren!

Franse traditions rondom Oud & Nieuw en Driekoningen

Ook de Fransen houden hun traditions en gebruiken graag in stand, het liefst samen met familie en vrienden. En net als in andere landen, worden tradities in dorpen meer nageleefd dan in grote steden.

Toch zijn er ook veranderingen merkbaar. Zo brengen (internationale) relaties nieuwe gebruiken met zich mee of komen door nieuwe culinaire inzichten andere gerechten op tafel. Maar Réveillon en Épiphanie blijven desondanks in de meeste regio’s zeer levendige tradities.

Réveillon

Het woord Réveillon wordt gebruikt voor het Kerstdiner van Kerstavond, le Réveillon de Noël op 24 december. Maar ook voor het diner van Oudejaarsavond, le Réveillon du Saint-Sylvestre of le Réveillon du jour de l’an. Sint-Silvester is de patroonheilige van 31 december, vandaar deze benaming.

Nog steeds worden er veel oesters, zalm en foie gras gegeten. Maar langzamerhand verschuiven de accenten naar buffets met minder traditionele ingrediënten.

Waar het om gaat is het samenzijn met familie en vrienden, en daar kan ook nog een soirée dansante of een dorpsbal aan gekoppeld worden.

Een ander onderdeel van dit feest zijn de petits cadeaux van gulle werkgevers voor hun werknemers of voor de huishoudelijke hulp. Deze petits cadeaux worden étrennes genoemd en dat kan ook een eindejaarsbonus zijn.

Le feu d’artifice, vuurwerk, wordt her en der wel afgestoken maar veel minder dan in Nederland.

Champagne

Uiteraard willen we faire sauter les bouchons, de champagnekurken laten knallen en het liefst de kurken van echte champagne. Die drinken de Fransen vaak al eerder op de avond als apéro, het aperitiefje, want dat hoeft niet persé om 12uur ’s nachts op 31 december. Dit jaar zijn er 339 miljoen flessen wereldwijd verkocht, een nieuw record!

Als de klok 12 slaat, gaan veel mensen de straat op en maken zoveel mogelijk lawaai. Soms gaat dat gepaard met een scherp fluitje waar dan een slangetje uit schiet, un serpentin.

Épiphanie

Na het uitslapen en bijkomen van de zware maaltijden, gaat deze eerste week van janvier alle aandacht naar Driekoningen: Épiphanie. Wat zijn dan de gebruiken?

De Fransen vieren dan de komst van de drie Wijzen uit het Oosten, les trois Rois Mages d’Orient, die in Bethlehem het kind Jezus bezoeken. Traditioneel wordt er een Galette des Rois gebakken, een Taart van de Koningen. In sommige streken heet deze taart le Gâteau des Rois.

Hij wordt gemaakt van bladerdeeg en gevuld met marsepein of frangipane (een soort amandelcrème). Veel Fransen drinken er een glaasje appelcider bij.

Ergens in die marsepein wordt een klein figuurtje verstopt of een fève, een boon. Degene die dit figuurtje vindt in zijn stuk taart, is die dag roi of reine en mag de hele dag een papieren couronne dragen. Al naar gelang de gezinsafspraken, hoef je dan niet meer tafel te dekken, af te wassen, te koken…

En zo zijn we terug bij het début van mijn petite histoire. Wat mijn ouders met de koffieboon deden, is hetzelfde als dit Franse gebruik. Mooi toch, die traditions?

Heb jij ook zulke tradities, toen of nu? Laat het me weten met een reactie en ik stuur je iets leuks voor Épiphanie!